południowoamerykańskie spojrzenie na kobietyNigdy wcześniej nie słyszałam o Heloneidzie Studart. Imię dość rzadkie, więc myślę że bym je zapamiętała. A mimo to, zupełnie przypadkowo, sięgnęłam w krakowskim składzie taniej książki właśnie po nią (rozważałam wcześniej nad Szmirą Bukowskiego a Mo Yanem). Osiem zeszytów, taki tytuł nosiła okładka którą lustrowałam w dłoniach. Z tyłu, jak to zwykle bywa, widniała krótka notka o treści książki oraz jakaś zachwalająca recenzja, równie nie znanego kanadyjskiego radia. Nie sięgnęłam po nią tego samego dnia, tylko nazajutrz jadąc do Wrocławia. Jeszcze raz przeczytałam notkę autorki i krótki opis książki, musiałam utwierdzić się dlaczego właśnie ją zabrałam ze sobą. W ciągu sześciogodzinnej drogi powrotnej do domu przeczytałam 154 strony, czyli ponad połowę książki. Nie mogłam się oderwać, niekiedy ze złością przerzucałam kolejne strony, a czasami z wielkim podziwem dla bohaterek i samej autorki - poruszanie takich tematów zawsze było tabu i równało sie ze społecznym oburzeniem. Brazylijska autorka opisuje rzeczywistość w swoim rodzinnym kraju na przykładzie modelowej rodziny i osób postronnych. Fakty powleczone są obrazem literackim, bo dla kogoś mogłoby to być szokujące. Mówiąc w dużym uproszczeniu, jest to książka o kobietach i mężczyznach. O matkach i córkach, mężach i kochankach. Brzmi jak tani melodramat, prawda? Mimo to jest to prawdziwy obraz życia kobiet upadłych (tak bynajmniej nazywają je mężczyźni), kobiet walczących, poniżających praktyk rodzinnych nad córkami, obraz tego jak brazylijski kościół jest zakorzeniony w kulturze. Tradycja, to właśnie z nią od wielu lat zmagają się ONE: kobiety, ty i ja. W latach 40. i 50. na terenie południowej Ameryki panowały surowe zasady życia społecznego oraz rodzinnego. W powieści, rodzina wybiera spośród córek jedną, która poprzez życie w celibacie oraz pokorze odda swoje życie matce oraz ojcu, zostanie z nimi do śmierci (ich albo własnej) wyrzekając się piękna świata oraz własnego jestestwa. Stanie się starą panną. Reszta sióstr mogła prowadzić prawie normalne życie. Dlaczego "prawie"? Cóż, normalność była zarezerwowana dla mężczyzn. Problemem pozostałych sióstr, kobiet w ogólne, był seks. Diabelskie pożądanie, młodzieńcze wybryki prowadziły do zgubienia młodych, skromnych dziewcząt. (Kobieta jest zgubiona, jeśli między udami nie nosi już znaku przypieczętowującego małżeństwo, znaku konoru, str. 122). Opiszmy to zjawisko na książkowym przykładzie. Trzy siostry: Maria, Mimi oraz Melba. Ta ostatnia w tajemnicy przed światem spotykała się z przystojnym, łamiącym kobiece serca Cidem (swoja drogą szaleńczo kochała go także jej siostra - Maria). Jednak siostrzana zawiść doprowadziła do wyjawienia tajemnicy. Mimi, obłudnica jak ją w pamiętnikach nazywa siostra, wyznała matce, że jej siostra jest oddaje się na plaży igraszkom. Od razu wyrzekła się córki, zaś jej mąż za doradztwem księdza (dlaczego to do nich zwracają się ludzie w zapytaniu o seks?) wezwał lekarza, który miał sprawdzić co dzieje się między gładkimi nogami Melby (Odrzekła głucho, że Melba już nie jest jej córką. Jej córkami jesteśmy my, dziewice, które należy chronić przed obecnością tej upadłej kobiety. [...] być kobietą to znaczy nie mieć prawa rozporządzać nawet własnym ciałem? str. 126). To był test, który oblała, a rodzina "litując się" nad nią wysłała ją do szkoły miłosierdzia pańskiego, gdzie brakowało tytułowego miłosierdzia a była tylko pokuta, strach i ból. Tylko Maria stanęła w obronie siostry. To jedno z rozwiązań jakie wówczas praktykowano, drugą połowę kobiet upadłych wyganiano, gdzie stały na ulicach paradis dla mężczyzn. To tylko ułamek z dziennika ciotki-samobójczyni jaki przeczytała Mariana. Odkrywała ciemne tajemnice własnej rodziny, ale nie mogła przestać. To właśnie za sprawą ciotecznych pamiętników postanowiła zmienić swoje życie, nie chciała skończyć w ten sam sposób. Z wielu stron są bardzo podobne. Obie nieszczęśliwie kochały, co później rzutowało na ich życie. Obie pragnęły pisać, co było dla nich zakazane. Obie utraciły część siebie.
Poza historią głównej bohaterki wplątujemy się w rozterki pozostałych bohaterów. Lenore, siostra Mariany, nienawidzi swojego męża Alfreda (z czasem truje go arszenikiem) za lata wyrządzonych krzywd i poniżeń, desperacko pragnie zostać matką, czuć rodzące się w niej nowe życie. Uwielbia spędzać czas ze swoją służbą, głównie ze względu na swoje dzieciństwo (to stara mamka była jej prawdziwą matką). Vasco, miłość życia Mariany. Lekarz pragnący naszej bohaterki, która przypominała mu pachnącą rozmarynem matkę. "Upiór z galerii handlowej" wielbiący niedostępną Lenore, zbierający wszystko co należało do zmarłej matki. Rodzina z dziennika i jej mroczne historie. Poznajemy straszny świat, gdzie wartość i życie młodej kobiety zależy wyłącznie od stanu jej błony dziewiczej, gdzie kobieta opuszcza dom rodziców tylko w dniu swojego ślubu albo pogrzebu (str.260). Tak naprawdę jedyną kobieta, którą od początku do końca można nazwać "wyzwoloną" jest krawcowa, pani Lica. Otwarcie przyznaje się do licznych spotkań z mężczyznami. Jest samotną matką, z niższej warstwy społecznej głośno mówiącą o przyjemnościach jakich doznawała. Powieść to synonimem słowa "gwałtowność". Brawurowo odsłonięta twarz społecznych ograniczeń i przywilejów, niespełnienia, smutku. Heloneida Studart za swoje poglądy oraz działalność pisarską trafiła do więzienia. Osiem zeszytów to jedna z jej najbardziej znanych książek. Jest to dzieło współczesne wiernej uczennicy Simone de Beauvior udowadniające, że literatura feministyczna jest czymś więcej. Każdy powinien przeczytać tę poruszającą książkę. Obecnie przeciwnicy ruch w prokobiecych twierdzą, że osiągnęłyśmy już wszystko to, o co walczyły nasze poprzedniczki i my same teraz. To niezwykłe kłamstwo karmiące mało wymagających słuchaczy. Właśnie teraz, mając możliwość poszerzania praw i wprowadzania ich w życie należy najgłośniej mówić o tym co nam się należy. //Ola Pietrzak
0 Komentarze
Odpowiedz |
Autorami bloga jesteście Wy!Też chcesz coś dla nas napisać? Odezwij się na [email protected] Kategorie
Wszystkie
Archiwa
Maj 2017
|